Zowel in de aanloop als tijdens de afgelopen raadsvergadering werd door enkelen (insprekers en raadsleden) onder meer gesproken over het festival ITGWO.
De afgelopen editie 2023 werd door het fraaie weer, de programmering en het verloop zonder incidenten, wederom ervaren en geprezen als een heerlijk feest op een prachtig eiland. Althans, door de deelnemers en organisatie. Tegelijkertijd zijn degenen die kritisch staan tegenover met name de grootte van het festival, inclusief de verstorende impact op de rust en de natuur, weer bevestigd in hun ongenoegen. Voor de een is het een feest, voor de ander een (grote) ergernis. De kunst wordt wel alom geprezen, hoewel er ongetwijfeld ook mensen zijn die hierin onverschillig staan. Smaken verschillen immers.
De kritische geluiden moeten altijd ook serieus meegenomen worden in de evaluatie. Recht doen aan het commentaar en recht doen aan de liefhebbers van deze vorm van kunst & cultuur op Vlieland. Hoe gaan wij hier samen in redelijkheid uitkomen?
Lijst Fier heeft indertijd in alle bescheidenheid als eerste gepleit voor kaders, die door de gemeenteraad worden vastgesteld en worden omgezet in een evenementenbeleid voor ‘niet kleine evenementen’. Dit is daarna ook gebeurd, besproken en van kracht geworden. Iedereen, eilanders en raadsleden, kon hierover in het voortraject en tijdens de betreffende gemeenteraadsvergadering zijn of haar zegje doen.
Hoewel beleid zeker niet in beton gegoten is, dien je in de discussie dus wel eerlijk te blijven. De stelling namelijk dat ‘wij eilanders niks mogen in het bos en de organisatie van ITGWO alles’, is natuurlijk onzin. In voorbereide samenspraak sturen de gemeente Vlieland en de grondeigenaar Staasbosbeheer de organisatie aan: wat kan wel, wat kan niet, waar en op welke wijze. Je doet Staasbosbeheer echt te kort door te stellen dat wij eilanders niks mogen. Je mag natuurlijk alles zeggen, zelfs een beetje overdrijven, maar blijf wel eerlijk.
Dat geldt ook voor commentaar op de uitvoering van het festival, dat vrijwel geheel volgens de voorwaarden van de verleende vergunning verlopen is.
Inspreker de heer Van Heeringen verdient lof dat hij zich uit betrokkenheid blijft inzetten voor allerlei zaken. Om die reden heb ik hem als reactie tijdens de raadsvergadering na zijn inspreken ook bedankt:
“Het is van belang van u uw geluid deelt, maar ook is het dan belangrijk dat u bij de feiten blijft en geen onjuiste veronderstellingen breed uitdraagt. Dat schept verwarring. Want qua veiligheid is vergunning in overleg met de Veiligheidsregio/Brandweer afgedekt en wordt gemonitord. De tenten op de camping zijn de verantwoordelijkheid van Stortemelk. Qua milieu lijkt het niet overdreven te stellen dat dit festival de minst milieubelastende is vergeleken met die aan de vaste wal, zeker als de oude trucks niet meer naar het eiland komen, hetgeen een kwestie van tijd is. Maar men blijft pogen te verduurzamen.
Maar u heeft gelijk, geen één festival is beter voor het milieu, maar dat geldt voor elke menselijke aanwezigheid op het eiland. Wij moeten wel realistisch blijven en elkaar ook iets gunnen.
Staatsbosbeheer is overigens direct betrokken bij de opzet en controle vanuit de natuurzorg. En de provincie is bevoegd gezag qua stikstof. Daar gaan wij niet zelf over. Afsluitend pleit u voor een referendum, hetgeen niet een ingeregeld instrument is. Maar het staat u vrij een petitie op te stellen en deze met handtekeningen aan onze burgemeester aan te bieden. Is dat voor u een redelijk alternatief?”.
De korte reacties hierop kunt u terugluisteren op de gemeentelijke site.
Het is helder dat deze discussie aanhoudt. Hoe gaan wij elkaar in redelijk vinden, waarbij de gunfactor niet uit het oog (en oor) verloren moet worden en recht doen aan en ieder? Samen Sterk.
Afsluitend heeft het college op basis van de inbreng besloten om de gebruikelijke jaarlijkse evaluatie na het festival breder op te zetten, een zogenaamde Evaluatie Plus op te tuigen. Met vele doelgroepen zullen alle aandachtpunten in alle openheid besproken worden om samen tot mogelijke oplossingen en afspraken te komen, aldus het gestelde in de ‘Memo evaluatie ITGWO’ van het college.
Wordt vervolgd.
Henk Veerdig
2 reacties
De strekking van de heer Visser zou je ook als volgt kunnen uitleggen: als je de ellenlange lijst ziet van de vergunning van 2019 van dingen die de ITGWO van SBB niet mag doen met de natuur, en je weet dat ITGWO toch groen licht krijgt, dan is er iets aan de hand. Ik vergelijk het vaak met een kleuterschool die een excursie aanvraagt bij een serviesmuseum. De curator kan wel een slangenroute opstellen en hopen dat het goed gaat, maar de conclusie moet natuurlijk gewoon zijn: niet doen, ga naar Artis of iets anders.
Oftewel: voor geld (aan SBB) kan een groot festival zichzelf wel toegang kopen tot onze kwetsbare natuur. Dat SBB dit doet vind ik even obsceen als schokkend, juist van onze organisatie die zich om de natuur zou moeten bekommeren. Dat het om veel geld gaat is duidelijk, want SBB ontkende niet dat ze er geld voor kreeg. Ze zitten er met controle bovenop vanaf begin tot eind van de ITGWO. En dat betekent veel arbeidsuren en die worden heus wel doorberekend.
Ook het feit dat SBB geen stikstofberekening heeft geëist, zegt genoeg over de onzorgvuldigheid waarmee met onze natuur wordt omgegaan. Een beetje kritische natuurorganisatie (en een kritische milieuburgemeester) hadden allang willen weten (via een stikstofberekening) wat de ITGWO grofweg doet met de bodem en lucht van onze natuur. Ik heb contact gehad met organisaties die op dezelfde manier worstelen met festivals op Terschelling en die zijn ook tot de conclusie gekomen dat SBB niet te vertrouwen is. Helaas.
En waarom wordt het belang van de ITGWO altijd overdreven? Laten we ons tot de feiten beperken. Ik benadruk opnieuw: het bezoekersonderzoek van 2023 heeft aangetoond dat bezoekers hier komen voor rust, natuur en ruimte. Niet voor cultuur of festivals. Punt. Juist als het motto van Fier “minder is meer” is, zou je dat als partijen moeten aanhouden. Vlieland hoeft niet meer te zijn of meer te bieden dan de rust, natuur en ruimte.
Zowel commercieel als milieutechnisch is dus de kwaliteit van de natuur van het grootste belang. Daar past een ITGWO gewoon niet in, want met of zonder (moeilijk controleerbare) berekening, kun je zo zien dat de vloot aan boten, trucks en God weet wat ze hier loslaten op het eiland, zal zorgen voor een flinke en dus onwenselijke uitstoot. Maar zoals altijd: het gaat om het geld. De SRV verdient er poen aan, Doeksen en ook SSB. En de ITGWO heeft deze schaalvergroting nodig omdat het anders niet uit kan. Dat alles zorgt dat een verkleining van de ITGWO zo hard wordt tegengehouden. En dat burgers die geen zin hebben in een ITGWO die een maand lang effect heeft op de leefbaarheid, daar niks tegen kunnen doen, dat vind ik een schande. Dat we zelfs in een kleine gemeenschap als deze elkaar niet meer kunnen bereiken, dat de burger zich machteloos voelt tegen een machtige stille kracht van de belangenverstrengeling.
Hoe dan ook, het is goed dat er een evaluatie+ komt. Maar het doel van deze evaluaties moet wel duidelijk zijn. Ik mis hierin totaal hoe de raad erin staat. Wat zijn de standpunten van de raad? Ik zou graag het volgende zien: “wij als raad willen met de evaluatie+ kijken of blijkt dat eilandbewoners met een meerderheid een andere opzet willen. Als dat zo is, gaan we met die resultaten (het rapport), het evenementenbeleid aanpassen.”
Dat is concreet en daar willen burgers wel hun bijdrage aan geven. Ik zou daarbij de tip willen geven om er een culturele visie in vast te leggen. En daarbij de kanttekening dat (vanwege het Bezoekersonderzoek) Vlieland zich helemaal niet cultureel op de kaart hoeft te zetten. Oftewel Vlieland is natuur en dat is genoeg. We hebben helemaal geen festivals of kunstroutes nodig. Minder is meer.
Het is goed dat er veel groepen gehoord gaan worden. Maar het nadeel is dat je nog steeds veel bewoners niet bereikt. Bewoners die of niet mondig zijn, of liever niet in het openbaar aanschuiven bij de discussies. Burgers die wel iets van de ITGWO vinden. Want als je het hebt over de ‘gunfactor’, dan moet je goed in kaart brengen wie nu wat gaat gunnen. En dat gebeurt zo niet genoeg.
Ik heb al eerder gezegd dat het er nu op lijkt dat Randstedelijke festivalgangers een ITGWO wordt gegund op ons eiland, maar het jongeren op Vlieland onmogelijk wordt gemaakt om een goedkope auto aan te schaffen. Want volgend jaar mag je geen vervuilende auto meer kopen.
Maar de partijen Fier en GroenWit hebben de veel meer vervuilende ITGWO nooit een haarbreed in de weg gelegd. Heel bijzonder blijft dat. Dus wie moet nu wie wat gunnen? Een onduidelijke vraag. Het ITGWO vraagstuk hoort gewoon democratisch bepaald te worden, dan zit de gunfactor er automatisch in. Ik vind dat Fier net als de wethouder, aanstuurt op per se het behoud van een deel van de ITGWO. Dat valt nog maar te bezien. Als blijkt dat men gemiddeld van het festival af wil, dan zij dat zo. Dat is democratie, toch? Het omgekeerde is ook waar. Als men over het algemeen ondanks enkele klagers toch de ITGWO wil behouden zoals die is, dan is dat ook maar zo. Laten we niet dingen alvast gaan inkleuren. Laat de mensen bepalen.
Ook suggereert Fier dat het flauw zou zijn de ITGWO af te schaffen want het zou een drogreden zijn dat geen festival schoner is dan wel een festival. Natuurlijk is menselijke aanwezigheid niet goed voor de natuur. Maar laten we wel reëel zijn: de basis die er is, zoals (nogmaals) het Bezoekersonderzoek aantoont, dat toerisme en die bedrijvigheid van nu, die is er voor rust, natuur en ruimte. Daar leeft het eiland van. ITGWO is een massatoeristisch gebeuren dat relatief laat is ontstaan en vanwege de vervuiling en alle genoemde bezwaren, wel degelijk onwenselijk is.
Alles bij elkaar ben ik nog steeds een voorstander van een referendum. Dat kan nog steeds, ook na of naar aanleiding van, de evaluatie+. Het is opvallend hoe de raad hier geen zin in lijkt te hebben. Kennelijk vinden ze het te veel gedoe. Dat is de positieve uitleg. De cynische uitleg kan zijn dat het volk nog steeds niet serieus wordt genomen voor wat betreft het kunnen nemen van een afgewogen beslissing. Dat valt me tegen van deze raad, zeker gezien het feit dat het bindend referendum nu bezig is werkelijkheid te worden in de Kamer. Het zou jammer zijn als Den Haag ons voor is.
Inmiddels is er een update: namelijk de uitspraak van 13 oktober over het Eilan-festival. Dat kan precedentwerking hebben voor de ITGWO.
De uitstoot die ITGWO op Vlieland veroorzaakt is zeer wel mogelijk even onaanvaardbaar als die van het Eilan- festival.
Ook belangrijk: ITGWO speelt versterkte muziek op het voetbalveld. Aangrenzend zijn stiltegebieden waar maar 40dB geluid mag zijn. SBB noemt dit wat losjes “recreatief bos” maar we weten inmiddels dat ze zich op Terschelling ook niet aan de wettelijke regels hebben gehouden.
De rechter vond bij het Eilan- festival wat van de decibels in stiltegebieden dus kan dit betekenen dat ook ITGWO helemaal niet zogeheten niet-noodzakelijk geluid mag produceren. Dan mag er op het voetbalveld misschien nog hooguit een verdwaalde Chris Hinze-wannabe met zijn dwarsfluit heel zachtjes een esoterisch nummertje flierefluiten.
En ook de ITGWO kan met drie dagen muziek en weken opbouwen niet kortdurend genoemd worden, wat ook een doorslaggevend punt was.
Al met al hoog tijd dat de raad het evenementenbeleid naar veel kleinschaliger afstelt. Dit werpt ook ander licht op de evaluatie plus: die inventarisatie heeft alleen zin als we duidelijk aangeven wat na de uitspraak over het Eilan- festival nog wenselijk en haalbaar is. Dus dat het doel sowieso verkleinen van de ITGWO is.
De vraag is dus niet meer wat we elkaar gunnen, maar gewoon: wat is eigenlijk wettelijk?